Zespół polskich naukowców opracował i przebadał nowy związek chemiczny – DK-AT390HCl – który wykazuje silne działanie przeciwnowotworowe wobec komórek raka jelita grubego (CRC), przy jednoczesnym ograniczonym wpływie na zdrowe tkanki.
Badania prowadzone były we współpracy naukowców z Politechniki Krakowskiej, Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie oraz Instytutu Immunologii i Terapii Doświadczalnej im. Ludwika Hirszfelda PAN, który realizował kluczowe badania biologiczne in vitro i in vivo oceniające aktywność przeciwnowotworową związku.
Związek DK-AT390HCl został wyselekcjonowany spośród ponad 200 nowo zaprojektowanych i zsyntetyzowanych cząsteczek. Początkowo badany był pod kątem aktywności wobec potrójnie negatywnego raka piersi, jednak dalsze analizy wykazały jego szczególnie silne i wybiórcze działanie wobec komórek nowotworowych raka jelita grubego, przy minimalnym uszkodzeniu komórek zdrowych.
Jednym z mechanizmów działania DK-AT390HCl jest hamowanie autofagii komórek nowotworowych – procesu, który umożliwia im przetrwanie w niesprzyjających warunkach, m.in. podczas chemioterapii. Zablokowanie tego mechanizmu może znacząco zwiększać skuteczność terapii przeciwnowotworowej, zwłaszcza w nowotworach z mutacjami KRAS lub BRAF.
W ramach badań przeprowadzono m.in. testy cytotoksyczności, testy tworzenia kolonii, ocenę migracji komórek nowotworowych, wyznaczanie maksymalnej tolerowanej dawki (MTD), ocenę wpływu na masę guza oraz badania molekularne tkanki nowotworowej. Wyniki wskazują na wysoki potencjał związku jako kandydata do dalszego rozwoju terapeutycznego.
W badaniach biologicznych prowadzonych w Instytucie Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN uczestniczyli m.in. dr Aleksandra Strzykalska-Augustyniak i dr inż. Beata Filip-Psurska z Laboratorium Doświadczalnej Terapii Przeciwnowotworowej oraz mgr Michalina Gos z Laboratorium Chemii Biomedycznej.
Dotychczasowe prace zaowocowały czterema zgłoszeniami patentowymi dotyczącymi aktywności przeciwnowotworowej związku DK-AT390HCl i jego pochodnych. Rozważana jest komercjalizacja wyników we współpracy z partnerem z branży farmaceutycznej.
Badania realizowane były w ramach projektów finansowanych z programu NCBiR LIDER XII oraz Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG). Liderem zespołu badawczego jest dr inż. Damian Kułaga z Politechniki Krakowskiej.